Co to jest przemoc?

Przemoc najczęściej kojarzy się ludziom z biciem, popychaniem, kopaniem, zmuszaniem człowieka do upokarzających czynności, stosowaniem broni lub gwałtem. Są to niewątpliwie bardzo groźne przykłady. Ale trzeba pamiętać, że przemocą jest także poniżanie człowieka, oczernianie go przed innymi, wyzywanie i rzucanie obelg, ranienie jego uczuć, niszczenie jego poczucia własnej wartości, niszczenie przedmiotów do których jest przywiązany, znęcanie się nad zwierzętami które kocha, głodzenie, ograniczanie jego swobody w sposób przekraczający normy moralne i obyczajowe, izolowanie od otoczenia. Jednym słowem, przemocą jest wszystko to, co czynione jest z myślą o zranieniu drugiego człowieka lub wyrządzeniu mu krzywdy.

Kto jest ofiarą przemocy?

Najczęściej ofiarami przemocy są kobiety i dzieci. One też ponoszą największe szkody fizyczne i psychiczne w wyniku przemocy. Ale mężczyźni bywają także maltretowani, chociaż rzadziej. Jest też im trudniej się do tego przyznać, ponieważ słabość mężczyzny traktowana jest wśród ludzi z lekceważeniem lub pogardą. Ktokolwiek jednak jest ofiarą przemocy, potrzebuje ochrony i wsparcia.
Przemoc jest przestępstwem, a nie wewnętrzną sprawą rodziny.

Co robić, jeżeli w Twojej rodzinie występuje przemoc?

Jeżeli w stosunku do Ciebie lub Twoich bliskich przemoc powtarza się co jakiś czas, to znaczy, że samotnie sobie z nią nie radzisz. Potrzebujesz pomocy innych osób. W przyszłości zapanujesz nad sytuacją, ale na razie poszukaj wsparcia na zewnątrz. Zacznij od podzielenia się swoim problemem z kimś z rodziny np. powiedz o tym rodzicom, teściom, rodzeństwu. Możesz zwrócić się do osób z autorytetem, np. lekarza, księdza, nauczyciela, albo powiedz o tym przyjaciołom. Razem macie większe szanse znalezienia dobrego rozwiązania. Jeżeli Twoje dotychczasowe wysiłki rue przyniosły skutku, lub wstydzisz się prosić o pomoc swoich znajomych, poszukaj pomocy u specjalistów. Oni rozumieją Twoje problemy, wiedzą jakiej pomocy potrzebujesz i jak ją uzyskać.

Nie zachowuj w tajemnicy faktu, ie ktoś się nad Tobą znęca. W ten sposób potęgujesz zagrożenie dla siebie, bliskich i oddalasz szanse poprawy Waszej sytuacji.

Gdzie szukać pomocy?

Telefony zaufania

Jeżeli masz telefon, to zadzwoń do:

Niebieskiej Linii nr 0-800-1200-02 - jest to ogólnopolski telefon zaufania dla ofiar przemocy. Otrzymasz informacje, gdzie zwrócić się o pomoc. Wysłucha Cię życzliwy pracownik, który rozumie Twoje problemy. Powie Ci, jak ochronić siebie i rodzinę przed agresją.
Możesz także poszukać pomocy w innej linii telefonu zaufania np. dla rodziców, dla małżeństw, dla kobiet, dla młodzieży itp. Dokładne dane o numerach tych telefonów znajdziesz w gazetach codziennych. Pracownicy telefonów zaufania powinni Ci wskazać, gdzie możesz szukać pomocy.

Ośrodki pierwszej pomocy

W Polsce istnieje coraz więcej placówek pomagających jednostkom i rodzinom w których występuje brutalność. W sytuacji zagrożenia możesz się zwrócić do nich. One pomogą Ci zrobić następny krok. Poszukaj ich. Spróbuj dotrzeć do nich przez policję, przychodnie lekarskie, pedagogów szkolnych, ośrodki pomocy społecznej, albo schroniska dla bezdomnych, czy tei domy dla samotnych matek itp. Na pewno w Twoim województwie działają specjaliści znający problem, z którym się zmagasz.
  • W kilku miastach Polski działają już cenfra pomocy rodzinie. A niedługo będzie ich jeszcze więcej. Instytucje te nastawione są specjalnie na pomoc wszystkim osobom w rodzinach, w których występuje brutalność.
  • Miejscami, gdzie znajdziesz pomoc są poradnie odwykowe, lub punkty konsultacyjno-informacyjne, które znajdują się w każdym większym mieście i często na wsiach (najczęściej przy wiejskich ośrodkach zdrowia, lub ośrodkach pomocy społecznej). Zatrudniają pracowników przeszkolonych w zakresie pomocy ofiarom agresji domowej. Informację o tych placówkach znajdziesz w każdym ośrodku zdrowia, a także w przychodniach specjalistycznych.
  • Możesz także znaleźć pomoc wśród organizacji działających na rzecz rodziny, dzieci, kobiet. Organizacje te najwcześniej zmobilizowały się, aby przeciwdziałać przemocy domowej. Są to:
    - stowarzyszenia, ruchy samopomocowe i fundacje np. Nasz Dom, Wyspa w Mieście, Krąg, Fundacja Dzieci Niczyje, itp. (różnych regionach kraju organizacje te mają swoje własne nazwy)
    - ośrodki pomocy społecznej.
    Prowadzą one:
    - ośrodki interwencji kryzysowej,
    - schroniska i hostele dla samotnych matek, dla bezdomnych, dla ofiar przemocy,
    - ośrodki konsultacyjno-terapeutyczne,
    - ośrodki leczenia uzależnień.

Nie jesteś bez wyjścia. To tylko Ty go nie widzisz.

Policja

Jeżeli czujesz, że nie poradzisz sobie z zagrożeniem zgłoś sprawę na policję. Możesz także zatelefonować. Policja co prawda nie rozwiąże Twoich problemów związanych z przemocą, ale pomoże Ci się obronić przed bezpośrednim zagrożeniem.

Obowiązkiem policji jest:
1. Przerwanie przemocy i zapewnienie doraźnego bezpieczeństwa pokrzywdzonemu.
2. Ochrona-zagrożonego mienia.
3. Sporządzenie notatki służbowej - "niebieskiej karty" dotyczącej zdarzenia, która będzie wykorzystana w przypadku wszczęcia postępowania karnego.
Nie pozwól się :zlekceważyć. Jeżeli policjanci nie zapewnią Wam bezpieczeństwa w czasie zagrożenia, zadzwoń jeszcze raz, dowiedz się, kto przyjął zgłoszenie. Jeżeli nie przyjadą na wezwanie, wnieś skargę do Komendy Wojewódzkiej Policji na funkcjonariusza, który odmówił interwencji.
Policja może odegrać ważną rolę w Twojej sprawie, jeżeli sprawa ta trafi do sądu.
Dlatego:

Pamiętaj!

1. Zawsze dowiedz się, kto przyjechał na wezwanie!
2. Na policji możesz złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa znęcania się i policja będzie zobowiązana wszcząć w tej sprawie dochodzenie!
3. Notatki policji - "niebieskie karty" mogą służyć jako dowód w sprawie!
4. Interweniujący policjant może zostać powołany na świadka!
5. Żądaj wypełnienia i wydania Ci "niebieskiej karty"!

Nie znoś biernie przemocy, to nie pomoże Ci jej uniknąć w przyszłości.

Kolejny krok

Jeżeli w trakcie awantury doznaliście obrażeń np. siniaków, skaleczeń, obrzęków, złamań, itp., Twoje dziecko przeżyło szok; nie chowaj się przed światem aż się podleczysz. Twój heroizm nie pomaga nikomu: z wyjątkiem tego, kto Was skrzywdził.
- zgłoś się do lekarza lub wezwij pogotowie.
- nie broń się przed leczeniem szpitalnym
- poproś kogoś z rodziny lub przyja2iół źeby zostali z Tobą na czas zagrożenia

Jeżeli musisz liczyć tylko na siebie:
- zabierz dzieci i schroń się u rodziny lub przyjaciół;
- skorzystaj z hostelu dla ofiar przemocy lub schroniska dla osób bezdomnych,
A przede wszystkim nie zostawiaj problemów własnemu biegowi. Nie warto ryzykować zdrowia swojego i bliskich.
Wszystkie instytucje, do których się zgłosisz, zarejestrują Twoją obecność. Na Twoje życzenie lub żądanie sądu są zobowiązani wydać odpowiednie zaświadczenie, które możesz wykorzystać jako dowód w sprawie.

Zawsze staraj się zapamiętać (lub zapisz sobie) dane lekarza i instytucji, które udzieliły Ci pomocy, oraz daty udzielenia pomocy.

Siłą sprawcy jest Twoja bezsilność.

Terapia

Powtarzająca się przemoc sprawia, że człowiek się do niej przystosowuje.
  • W psychice osoby pokrzywdzonej powstaje cały szereg zmian, które ułatwiają jej znieść przemoc, ale i czynią z niej łatwiejszą ofiarę przemocy w przyszłości. Sprawiają też, że coraz trudniej będzie się jej bronić przed innymi problemami życiowymi i odsuwają ją od świata ludzi którym w życiu się powiodło.
  • Inne niekorzystne zmiany powstają w psychice sprawcy. On także przyzwyczaja się do przemocy, a ponadto doskonali techniki, które by ją usprawiedliwiałya nie likwidowały.
  • Zdarza się ponadto, że świadkami przemocy są dzieci, które same nie są bite. Co prawda nie jest to częste zjawisko (dzieci częściej są ofiarami), ale jeżeli występuje, to dzieci te także potrzebują pomocy psychologa. Wyrastanie w atmosferze przemocy sprawia, że kiedy dzieci dorosną i założą własne rodziny, powtórzą model, który przeżyły w dzieciństwie. Trudniej też będzie im ułożyć sobie życie z innymi ludźmi. Psychologowie nazywają to psychologiczną pułapką, w którą człowiek nieświadomie wpada, jeżeli dłuższy czas tkwi w sytuacji trudnej.
Dlatego jeżeli chcesz uratować siebie i swoją rodzinę, wszyscy jak najszybciej potrzebujecie pomocy psychologa. On Wam pomoże dotrzeć do pulapek psychicznych w które wpadliście, powie Wam dlaczego są groźne i nauczy radzić sobie z nimi.
Poradnie psychologiczne mieszczą się zwykle przy zespołach opieki zdrowotnej, w przychodniach specjalistycznych lub poradniach odwykowych albo poradniach leczenia uzależnień. Kontakt z psychologiem mogą Ci także ułatwić ośrodki pierwszej pomocy, o których już wiesz z wcześniejszych stron. Jeżeli jesteś w dobrej sytuacji finansowej możesz zgłosić się do prywatnego gabinetu terapeuty.

Pamiętaj!

Szukaj takiego psychologa, który ma doświadczenie w sprawach rodzinnych lub prowadzi terapię dla ofiar przemocy. Postaraj się także zmobilizować sprawcę do podjęcia terapii, jeżeli istnieje ośrodek prowadzący taką terapię.
Jeżeli w Twoim rejonie działają grupy wsparcia dla ofiar przemocy, skontaktuj się z nimi. Są to spotkania osób, które mają problemy podobne do Twoich. Dowiesz się jak one sobie z nimi radzą. Te spotkania do niczego Cię nie zobowiązują, a mogą wiele nauczyć. A poza tym nie będziesz już tak beznadziejnie samotnie borykać się ze swoim problemem. Wygospodaruj czas i postaraj się chodzić na spotkania tych grup.

Nie szukaj usprawiedliwień dla przemocy. Alkohol,
problemy w pracy, trudności finansowe nie są
przyczyną bicia, one tylko je ułatwiają.

Sąd

Jeżeli już próbowałaś innych sposobów rozwiązania swoich problemów i niewiele się zmieniło, poczyń starania, by sprawa trafiła do sądu.
Ten, kto się znęca nad członkami rodziny łamie prawo.
Wszczęcie procedury prawnej odbywa się przez skierowanie zawiadomienia o zaistnieniu przestępstwa do prokuratora rejonowego w miejscu zamieszkania. Możesz to zrobić niezależnie od tego, czy w miejscu w którym mieszkasz jesteś zameldowana, czy nie, decyduje bowiem o tym właściwość miejscowa miejsca popełnienia przestępstwa.
W prokuraturze rejonowej składa się zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa i zeznanie o przebiegu zdarzeń. Takie zawiadomienie możesz złożyć także na policji i policja sama wszczyna dochodzenie i prowadzi je pod nadzorem prokuratury.
Rozstrzygnięcie sprawy w Sądzie wymaga dowodów zgromadzonych w postępowaniu przygotowawczym. Postaraj się o nie. Mogą to być:
- zaświadczenia lekarskie (obdukcje), bądź wskazanie zakładu leczniczego, który udzielał pomocy lekarskiej po pobiciu.
- dowody rzeczowe np. zniszczone przedmioty, ślady krwi na ubraniu, fotografie mieszkania zrobione po zdarzeniu,
- zeznania świadków,
- nagrania magnetofonowe awantur.
Dowody brutalności sprawcy gromadź zawsze, nawet wtedy, gdy nie masz zamiaru skierować sprawy do sądu. Ta może okazać się Twoją przewagą nad sprawcą.

Jeżeli ofiarą przemocy jest Twoje niepełnoletnie dziecko, musi je reprezentować osoba dorosła. Możesz to być Ty.

Jeżeli chcesz wziąć aktywny udział w procesie sądowym o znęcanie się, to po skierowaniu przez prokuratora do sądu aktu oskarżenia złóż w tym sądzie oświadczenie, że chcesz wystąpić w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Możesz to jednak zrobić nie później, niż do czasu rozpoczęcia rozpoczęcia rozprawy w pierwszej instancji.
Jako oskarżyciel posiłkowy masz dużo więcej praw. Możesz np. zadawać pytania przesłuchiwanym świadkom, zgłaszać wnioski dowodowe przeglądać akta sprawy, zabierać głos w każdej kwestii, która dotyczy Twojej sprawy i wiele innych. Oczywiście zamiast Ciebie może wystąpić Twój adwokat, ale to, jak wiesz, związane jest z kosztami. Jeśli nie stać Cię na pełnomocnika - adwokata, możesz wystąpić do Sądu o przyznanie adwokata z urzędu.
Jeżeli nie skorzystasz z możliwości wystąpienia w charakterze oskarżyciela posiłkowego, wówczas Twoja rola ograniczy się tylko do odpowiedzi na pytania w czasie dochodzenia (w Polsce procedura ta nazywa się postępowaniem przygotowawczym) i identycznie, powtórnie w czasie rozprawy sądowej.
Jeżeli zdecydujesz się na rozwód, wówczas pozew musisz złożyć w Wydziale Cywilnym - Rodzinnym Sądu Okręgowego.

Pamiętaj!

Wniesienie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przemocy i wniesienie sprawy o rozwód są sprawami od siebie niezależnymi. O zaistnieniu przestępstwa i karze rozstrzyga Sąd Rejonowy - Wydział Karny, natomiacst pozwy rozwodowe rozpatruje Sąd Okręgowy - Wydział Rodzinny.

Jeżeli nic nie zrobisz, to nie uratujesz rodziny. Ale jeżeli zrobisz wszystko i nie uratujesz rodziny, to przynajmniej uratujesz siebie i swoich bliskich.

Czy przemoc jest groźna?

Jeszcze do niedawna uważano, że bicie jest nie tylko dopuszczalną, ale i całkiem dobrą metodą postępowania w sytuacjach trudnych, zarówno między mężem i żoną, jak i między rodzicami a dzieckiem. Potwierdzeniem tego są m.in. przysłowia i liczne powiedzenia sławiące dobrodziejstwa bicia np. "gdy mąż żony nie bije to jej wątroba gnije", czy sztandarowe niemal powiedzenie "mnie ojciec bił i wyrosłem na porządnego człowieka". Jednak coraz lepsza wiedza o przemocy pokazuje, że jest wręcz przeciwnie.
Bicie uczy posłuszeństwa tylko na chwilę, natomiast w dłuższym okresie czasu powoduje ogromne szkody. Osoby bite lub obserwujące bicie daleko częściej stają się:
- bardziej agresywne i wrogie w stosunku do innych ludzi
- są mniej odpowiedzialne za wszystko co w życiu robią
- mają trudności w kontaktach z innymi ludźmi (są mniej komunikatywne, bardziej drażliwe, nieufne itp.)
- częściej żyją w rozbitych rodzinach i nie utrzymują kontaktów z najbliższymi krewnymi
- częściej ponoszą porażki zawodowe i trudniej im osiągnąć ważne życiowe cele.
- trudniej im założyć własną rodzinę i rodziny tych osób są nietrwałe.
To tylko niektóre skutki przemocy, ale i to wystarczy, żeby uświadomić sobie, jak bardzo przemoc niszczy życie ludzi.

Nie zasługujesz na przemoc. Nikt nie ma prawa oferować Ci takiego losu.

Program "Przeciw Przemocy - Wyrównać Szanse"

Program przeciwdziałania i zapobiegania przemocy w rodzinie finansowany przez Pełnomocnika Rządu d/s Rodziny oraz UNDP - Przedstawicielstwo Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju.

Cele Programu

- Organizacja i nadzorowanie centrów pomocy rodzinie - placówek świadczących wielokierunkową pomoc rodzinom z problemem przemocy (pierwsza pomoc, terapia, pomoc edukacyjna, prawna i ekonomiczna).

- Prowadzenie szkoleń dla pracowników i ochotników zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie

- upowszechnianie wiedzy o szkodliwości przemocy i metodach przeciwdziałania oraz redukowania jej szkodliwych skutków

Adresy i numery telefonów Centrów Pomocy Rodzinie "Przeciw Przemocy - Wyrównać Szanse":

BIELSKO-BIAŁA
Stowarzyszenie "Wyspa w Mieście" Filia w BIELSKU-BIAŁEJ ul. Barlickiego 15
tel. (0-33) 812 53 78 i 0 602 385 378

BLIZOCIN gm. Trzebnica
Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego
tel. (0-71 ) 342 16 93 i 0 602 593 816

BYDGOSZCZ
Stowarzyszenie "Medar" ul. E. Gierczak 8
tel. 0 602 486 024 i 0 602 255 202

CHEŁM
Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka ul. Lwowska 21
tel (0-82) 5659510

CIESZYN
Stowarzyszenie na Rzeez Integracji i Wspierania Rodziny "Być Razem"
ul. Księcia Janusza 3
tel. (0-33) 851 29 29

CZĘSTOCHOWA
Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy AGAPE ul. Krakowska 80/15
tel. (0-34) 365 58 08, 0 601 482 231

ELBLĄG
Towarzystwo Pomocy "Dajmy Szansę" Ośrodek Intermrencji Kryzysowej
ul. Nowodworska 49
tel. (0-55) 232 42 60

GDAŃSK
Centrum Interwencji Kryzysowej PCK ul. Zwycięstwa 27
tel (0-58) 311 485, 377 494

KONARY
ZIELONA 21 - Dom Pomocy Społecznej
tel. (0-12) 270 40 02

KOSZALIN
Stowarzyszenie Profilakt)rki i Resocjalizacji "Omega"
ul. Zwycięstwa 168
tel. (0-94) 342 21 87

ZGLINIEC gm. KRZYWIŃ
Stowarzyszenie Klub Abstynentów "Dom"
i tel. (0-65) 517 04 36

NOWY SĄCZ
Stowarzyszenie "Juvenes" ul. Nawojowska 31
tel. (0-18) 443 74 93, (0-18) 443 69 92 wew. 315

PŁOCK
Akcja Katolicka Diecezji Płockiej ul. Tumska 5
tel. (0-24) 262 50 60

SZCZECIN
Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej
ul. Piaseczna 4
tel. (0-91 ) 46 00 805

WARSZAWA
Stowarzyszenie "Aslan" ut. Nowolipie 17
tel. (0-22) 636 49 04, 636 49 12

ZIELONA GÓRA
Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka
ul. Piaskowa 9E tel. (0-68) 324 49 00



Dokumenty

© Departament Spraw Rodziny