Raport o sytuacji polskich rodzin

4.5. Problemy dziecka

Poniżej przedstawione zostaną najważniejsze problemy dzieci widziane z perspektywy poradni psychologiczno-pedagogicznych. 13 Dotyczą one roku szkolnego 1996/1997. Wtym czasie w Polsce działało 596 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych (w poprzednim roku - 594). Zatrudniały one (w przeliczeniu na etaty) 6921 pracowników pedagogicznych ( w roku poprzednim - 6904), w tym 3152 psychologów, 2804 pedagogów, 919 logopedów, 29 socjologów i 17 rehabilitantów.
Pracownicy poradnictwa w tym okresie przyjęli 794624 osoby (dzieci i młodzież w wieku od 0 do 19 lat). Stanowi to 6,4% całej populacji dzieci i młodzieży (liczba 123 28814 wg GUS).

4.5.1. Dzieci z trudnościami w nauce

Istotną część działalności poradni stanowią dzieci z trudnościami w nauce. Skala zjawiska niepowodzeń szkolnych niepokojąco wzrasta. Znajduje to wyraz w liczbie dzieci kierowanych na badania w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Są to głównie dzieci siedmioletnie oraz uczniowie klas I-III mający trudności w czytaniu, pisaniu i liczeniu. Odrębną grupę stanowią dzieci starsze i młodzież szkół ponadpodstawowych, potrzebująca pomocy w rozwiązywaniu trudności szkolnych.
Wieloletnie niepowodzenia szkolne powodują u dzieci utrwalenie negatywnych postaw wobec nauki i nauczycieli. Doprowadzają one najczęściej do załamania karier szkolnych i powstawania patologii społecznych. Przybywa uczniów z kumulującymi się trudnościami w nauce. Masowe kształcenie bez indywidualizacji nauczania i pracy z uczniem, bez harmonijnej, uzupełnionej najnowszą wiedzą współpracy szkoły i domu w zakresie rozwoju psychicznego, emocjonalnego oraz fizycznego dzieci i młodzieży nie jest w stanie sprostać wymogom współczesnej cywilizacji. Zapobieganiu tym problemom ma sprostać podjęta reforma systemu oświaty i wychowania.

Pomoc dziecku z trudnościami w nauce realizowana jest w następujących formach:

- badanie dojrzałości szkolnej dziecka, jego rozwoju psychoruchowego, stanu zdrowia i sytuacji rodzinnej,
- zajęcia korygujące trudności ucznia w nauce,
- kierowanie uczniów ze znacznymi deficytami fragmentarycznymi na zajęcia w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub specjalistycznej,
- organizowanie kolonii i obozów dla dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu,
- organizowanie klas wyrównawczych lub terapeutycznych,
- pomoc rodzinie dziecka mającego niepowodzenia szkolne - poradnictwo, wsparcie, terapia, podnoszenie świadomości pedagogicznej i psychologicznej,
- pomoc nauczycielom w doskonaleniu warsztatu zawodowego pod kątem pracy z uczniem z niepowodzeniami.

4.5.2. Dzieci i młodzież niepełnosprawna

W roku szkolnym 1996/1997 poradnie psychologiczno-pedagogiczne wydały 27532 orzeczenia kwalifikujące dzieci i młodzież niepełnosprawną do różnych placówek kształcenia specjalnego. Wśród wydanych orzeczeń najwięcej dotyczy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim (14526 dzieci skierowano do szkół specjalnych) oraz w stopniu umiarkowanym i znacznym (3486 dzieci skierowano do szkół specjalnych dla dzieci upośledzonych umysłowo). Wydano także prawie 5000 orzeczeń dotyczących zdrowia fizycznego: wad wzroku (1002), słuchu (1295), niepełnosprawności ruchowej (1512) oraz zaburzeń sprzężonych (1122).
Liczba dzieci przewlekle chorych i niepełnosprawnych jest przedstawiona w tabeli 4.10.

Ważnym elementem pomocy niepełnosprawnym jest kształcenie uczniów w oddziałach integracyjnych. Ożywiony ruch w powstawaniu tych oddziałów w przedszkolach i szkołach masowych nastąpił w roku 1994 po przejęciu oświaty przez samorządy (Rządowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych i Ich Integracji ze Społeczeństwem).
Liczba takich placówek na koniec 1997 roku była następująca:
- 104 przedszkola integracyjne (264 grupy integracyjne),
- 146 szkół (471 klas integracyjnych),
- 15 ponadpodstawowych szkół integracyjnych.
W placówkach tych zatrudnieni są w większości pedagodzy specjalni (597 osób). Jednocześnie liczba przeszkolonych nauczycieli, dyrektorów, pracowników kuratoriów itp. wynosi 1018 osób. Liczba uczniów objętych nauczaniem integracyjnym wynosi 3271, w tym w przedszkolach 1187,
w szkołach podstawowych 1895 i w ponadpodstawowych 189.

TABLICA 4.10. Dzieci przewlekle chore i niepełnosprawne

Rodzaj choroby lub niesprawnościLiczba
Choroby układu oddechowego80000
 w tym mukowiscydoza7000
Wady serca30000
Cukrzyca6000
Choroby metaboliczne i endokrynologiczne2000
Hemofilia i skazy krwotoczne1500
Fenyloketonuria800
Niepełnosprawność ruchowa50000
Zespół złego wchłaniania (konieczność spec. diety)30000
Celiakia5000
Dzieci głuche i niedosłyszące7000
Dzieci niewidome2000
Dzieci z porażeniem mózgowym20000
Upośledzone umysłowo
w tym:
250000
   w wieku 0-6 lat60000
   w wieku szkolnym190000
   głębiej upośledzonych80000


RY S. 4.8. Rodzaje niepełnosprawności w szkolnych placówkach integracyjnych
w roku szkolnym 1996/97.

Istotnym elementem uaktywniania niepełnosprawnych jest prowadzenie zajęć sportowych. Na uwagę zasługuje program "Sport szansą życia"
realizowany przez Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki. Dzieci i młodzież uczestniczą w obozach, przygotowaniach do krajowych i międzynarodowych imprez sportowych. W 1997 roku sportowcy niepełnosprawni zdobyli 136 medali na imprezach międzynarodowych.

PRZYPISY

13 Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, op. cit.





Dokumenty

© Departament Spraw Rodziny