|
|
Raport o sytuacji polskich rodzin5.2. Media5.2.1. Wstęp Środki masowego przekazu uważane są za czwartą władzę, obok władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Obywatele bowiem tyle wiedzą o życiu kraju i świata, ile dowiedzą się z prasy, radia, a przede wszystkim telewizji. Co więcej, środki te w znacznym stopniu kształtują obyczajowość. Nie jest więc obojętne, jaki klimat moralny dociera stamtąd do społeczeństwa. Powszechnym oczekiwaniem wobec wolnych, nie poddanych cenzurze mediów, w szczególności publicznych, jest rzetelne informowanie obywateli, obrona przed nadużyciami władzy, a także - w polskiej rzeczywistości - edukowanie społeczeństwa w trudnych warunkach transformacji ustrojowej, by pomóc mu w przejściu przez ten okres. Wszystko to powinno się odbywać w atmosferze poszanowania dla panujących w danym kraju poglądów i obyczajów oraz wyznawanych wartości i religii - zgodnie z europejskimi standardami pluralizmu i tolerancji. Odbicie rzeczywistości w polskich mediach nie jest pełne, pokazują one obraz negatywny, a zatem często deprymują czytelnika i widza, a nawet niekiedy wytrącają go z wyznawanego świata wartości. Widzenie przez prasę w nadmiarze zjawisk negatywnych - tzw. "efekt widoczności" - opisuje prof. Leszek Balcerowicz w swojej pracy, 12 podsumowującej epokę transformacji ustrojowej: "Po uwolnieniu tych środków (masowego przekazu - przyp. red.), w wyniku politycznej liberalizacji, w naturalny sposób skoncentrowały się one na tym, co dawniej było zakazane (tj. na pokazywaniu głównie zjawisk negatywnych w nowej rzeczywistości). Tendencję tę wzmacniał przeciętnie niski poziom profesjonalny dziennikarzy kształconych w warunkach socjalizmu. W wyniku tego opinia publiczna z dnia na dzień stała się obiektem oddziaływania środków masowego przekazu, wynikającego z pogoni za zjawiskami negatywnymi. Telewidzowie mogli mylić zwiększoną widoczność zjawisk niepożądanych, takich jak przestępczość czy ubóstwo, z rzeczywistym wzrostem. Ten 'efekt widoczności' (...) mógł skłaniać do niekorzystnych ocen całości przemian (...)". 5.2.2. Prasa W Polsce - podobnie jak w wielu innych krajach - prasa w pewnym tylko stopniu uznaje hierarchię wartości wyznawaną powszechnie przez społeczeństwo. 13 Wynika to u nas m.in. z faktu, że w roku 1989 zdemonopolizowano rynek prasy, przekazując go tylko niektórym partiom politycznym i środowiskom ideowym, a wiele tytułów odziedziczyły spółdzielnie dziennikarskie, złożone z dziennikarzy kształtowanych w PRL-u. Obsada faktycznych decydentów publicznych mediów elektronicznych zmieniła się po 1989 roku również w niewielkim tylko stopniu. Powstało kilka liczących się na rynku prasy kobiecej koncernów wydawniczych. 14 Obecnie prasa kobieca w Polsce zdominowana jest przez kapitał zagraniczny, głównie niemiecki, ale także francuski i amerykański, który albo powołał nowe tytuły, albo dofinansował i zyskał wpływ nad dawnymi. W tej chwili istnieje w Polsce co najmniej 60 tytułów prasy kobiecej -tygodników, dwutygodników i miesięczników - o zasięgu najczęściej krajowym (liczba ta stale się zmienia). Wydawane są w nakładach od 10 tys. do 1,5 mln egzemplarzy, najczęściej liczące sprzedaż w setkach tysięcy. Nakłady pism zagranicznych kształtują się na poziomie od 600 tys. do ponad 1 mln egzemplarzy. Najlepiej sprzedający się tygodnik polski rozchodzi się w około 117 tys. egzemplarzy. 15 Miesięczniki mają często ambicje społeczno-kulturalne, wychodzi też sporo tytułów o charakterze poradników. Czasopisma te są kolorowe, lakierowane, często na bardzo wysokim poziomie edytorskim, nie odbiegającym od poziomu europejskiego. Według danych z Ruchu S.A. łączny nakład tych pism wynosi ponad 20 mln egz., a wartość sprzedaży (razem z prasą młodzieżową) tylko w tym przedsiębiorstwie przekracza 29 mln złotych miesięcznie (dane ze stycznia 1998). W populacji Polski jest około 16 mln kobiet powyżej lat 14, zatem każda Polka może wziąć do ręki co najmniej jeden egzemplarz pisma kobiecego. PRZYPISY 12 L. Balcerowicz, Socjalizm. Kapitalizm. Transformacja. Szkice z przełomu epok - rozdz. 8: Zrozumieć postkomunistyczne przemiany, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 177. 13 Sondaż OBOP pt. Opinia publiczna o wpływie telewizji publicznej i Polsatu na zachowania i obyczaje, Warszawa, kwiecień 1998. 14 S. Sobol, Temat miesiąca: prasa kobieca, Raport Prasowy, nr 9, 1997. 15 Zestawienie informacji na temat prasy kobiecej rozprowadzanej przez Ruch S.A., styczeń 1998. | ||
© Departament Spraw Rodziny |