|
|
Raport o sytuacji polskich rodzin6.4. Sytuacja kobiet w Polsce6.4.1. Zobowiązania międzynarodowe Polska podpisała około 20 umów międzynarodowych dotyczących praw człowieka, a także kilka konwencji bezpośrednio odnoszących się do kobiet, jak Konwencja o politycznych prawach kobiet (1955), Konwencja o obywatelstwie kobiet zamężnych (1959) i Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet z 1979 roku, ratyfikowana w roku 1982. Konwencja ta zobowiązała wszystkie państwa-sygnatariuszy do podjęcia wszelkich kroków, również ustawodawczych, dla zapewnienia pełnego rozwoju i awansu kobiet wtaki sposób, by zapewnić im "posiadanie i wykonywanie" praw człowieka i podstawowych wolności na zasadach równości z mężczyznami. W 1991 roku Polska został a członkiem Rady Europy i stosuje się do panujących tam przepisów, z zachowaniem autonomii w odniesieniu do tzw. zaleceń RE. 6.4.2. Instytucje rządowe związane z problemami kobiet i rodziny W 1985 roku powstało po raz pierwszy stanowisko Pełnomocnika Rządu do Spraw Kobiet, usytuowane początkowo przy Ministrze Pracy i Polityki Socjalnej, w 1991 roku przekształcone w Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Kobiet i Rodziny w randze podsekretarza stanu w URM. Wokresie od kwietnia 1992 do lutego 1995 (rządy premierów Olszewskiego, Suchockiej i Pawlaka) stanowisko to było nie obsadzone. W maju 1995 premier Włodzimierz Cimoszewicz powołał Pełnomocnika ds. Rodziny i Kobiet, zaś od końca 1997 roku w rządzie premiera Buzka przekształcono je w stanowisko Pełnomocnika ds. Rodziny w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Pełnomocnikiem jest obecnie minister Kazimierz Kapera. W parlamencie od kilku kadencji istnieje zespół parlamentarny o nazwie Parlamentarna Grupa Kobiet, skupiający kilkadziesiąt posłanek (głównie SLD i UW, w mniejszym stopniu PSL). Zespół ten zajmuje się problematyką kobiet, m.in. współpracuje z organizacjami pozarządowymi oraz organizuje konferencje we współpracy z instytucjami międzynarodowymi. Z budżetu państwa finansowanych jest kilka ośrodków udzielających pomocy kobietom w zakresie poradnictwa pracy, szkoleń i kursów zawodowych oraz interwencji w sytuacjach kryzysowych. Podobne ośrodki posiadają również władze terenowe i samorządowe. 6.4.3. Równość wobec prawa W Polsce kobiety mają równe z mężczyznami bierne i czynne prawa wyborcze od 1918 roku. Prawo cywilne, karne, spadkowe i rzeczowe w jednakowym stopniu obowiązuje wszystkich obywateli bez względu na płeć. Konstytucja, obowiązująca od 1997 roku, obejmuje ochroną państwa małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzinę, macierzyństwo i rodzicielstwo. Ustala też w art. 33 całkowitą równość obywateli wobec prawa i równość kobiet i mężczyzn w życiu rodzinnym, politycznym, gospodarczym i społecznym oraz zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny. 6.4.4. Kobiety w prawie pracy Kobieta i mężczyzna mają w Polsce równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości (w poprzedniej konstytucji ujmowano to jako "równą pracę"), do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych. Polskie prawo pracy ani układy zbiorowe nie zawierają już przepisów, w których mężczyźni i kobiety mieliby inne prawa, z wyjątkiem określenia wieku emerytalnego - dla kobiet jest to 60 lat, dla mężczyzn 65. Istnieją projekty, by wprowadzić prawo przechodzenia na emeryturę obu płci w równym wieku 62 lat. Polska podpisała i realizuje konwencję MOP w sprawie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Ojciec i matka mają prawo do urlopów i zasiłków wychowawczych oraz do zwolnienia z pracy z tytułu opieki nad chorym dzieckiem, co ostatecznie zrównało prawa obu płci. 6.4.5. Ochrona macierzyństwa Konwencja o zakazie wszelkich form dyskryminacji kobiet daje kobietom prawo do ochrony rozrodczości. W Polsce macierzyństwo jest chronione przez specjalne ustawodawstwo ochrony kobiety ciężarnej w miejscu pracy. Wszystkie ubezpieczone kobiety, które urodziły lub przysposobiły dziecko, otrzymują płatny urlop macierzyński. Wypłaca się im także zasiłek porodowy. Kobiety przebywające na urlopach wychowawczych mogą na określonych zasadach otrzymać waloryzowany zasiłek wychowawczy. W latach 1981-1987 zasiłek stanowił od 50 do 100% najniższego wynagrodzenia, obecnie jest to kwota 218,90 zł, co stanowi około 30% najniższego wynagrodzenia. Kobiety samotnie wychowujące dzieci otrzymują zasiłek o około 60% wyższy. | ||
© Departament Spraw Rodziny |