|
|
Program Polityki Prorodzinnej PaństwaKierunek VI - Pomoc rodzinom z osobami niepełnosprawnymiW polityce rodzinnej państwa na szczególną uwagę zasługuje problem rodzin z osobami niepełnosprawnymi. W rodzinach tych bowiem niepełnosprawność ich członków generuje szereg niekorzystnych zjawisk utrudniających samodzielne życie i rozwiązywanie podstawowych problemów ekonomicznych, bytowych, wychowawczych i opiekuńczych. Rodziny, w skład których wchodzi osoba niepełnosprawna, stają przed problemami życiowymi, odnoszącymi się do materialnej sfery ich życia, konieczności sprawowania opieki i świadczenia usług pielęgnacyjnych, niesienia pomocy w wykonywaniu codziennych czynności i zapewnienia warunków domowej rehabilitacji. Działania podejmowane na rzecz rodzin, w których żyją osoby niepełnosprawne powinny być zróżnicowane. Inaczej bowiem kształtują się potrzeby samotnych osób niepełnosprawnych tworzących jednoosobowe gospodarstwa domowe niż potrzeby rodzin wieloosobowych opiekujących się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Odmiennych form wsparcia i pomocy oczekują rodzice wychowujący dzieci niepełnosprawne, odmiennych zaś niepełnosprawni rodzice wychowujący dzieci zdrowe. Znaczenie problemu rodzin z osobami niepełnosprawnymi jest tym większe, że liczba tych osób systematycznie wzrasta. W 1997 r. problem niepełnosprawności dotykał 14% ogółu Polaków, co w porównaniu z rokiem 1978 stanowiło dwukrotny wzrost. Na wsi niepełnosprawna była co piąta osoba. Osoby niepełnosprawne spotyka się w więcej niż w co trzecim polskim gospodarstwie domowym, przy czym niepełnosprawna osoba była głową w 12,5% ogólnej liczby gospodarstw domowych. W maju 1998 r. liczba gospodarstw domowych z osobą niepełnosprawną wyniosła 3.709 tys.: w blisko 24% tych gospodarstw wychowywane są dzieci w wieku do lat 14. Dane te wskazują na dużą i wciąż rosnącą rangę problemów społecznych, ekonomicznych i medycznych, dotyczących tej grupy osób. Pomoc rodzinom z osobą niepełnosprawną i chorą jest obecnie i będzie w przyszłości realizowana między innymi poprzez:
Działania na rzecz poprawy sytuacji ekonomicznej rodzin z osobą niepełnosprawną powinny obejmować zarówno prowadzenie wszechstronnej aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych - m.in. poprzez tworzenie nowych miejsc pracy, szkolenia i przekwalifikowania zawodowe, likwidację wszelkiego typu barier funkcjonalnych, w tym architektonicznych, ograniczających samodzielność życiową osób niepełnosprawnych - jak i zapewnienie warunków do podjęcia pracy przez tych członków rodziny, którzy faktycznie sprawują bezpośrednią opiekę nad osobą niepełnosprawną, jednak nie chcą rezygnować z własnej aktywności zawodowej. Powodzenie wielu działań prowadzonych wśród osób niepełnosprawnych zależy od sposobu wykorzystania funduszy przeznaczonych na ten cel. W wielu przypadkach uzasadnione ekonomicznie, ale także ze społecznego punktu widzenia, jest pozostanie osoby niepełnosprawnej w rodzinie w zamian za jej odpowiednie wsparcie finansowe. Niezbędna w tych sytuacjach jest pomoc w postaci usług opiekuńczych i rehabilitacyjnych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, w przystosowaniu mieszkania do obecności osoby niepełnosprawnej oraz nierzadko także wsparcie psychologiczne. W szczególności stałej pomocy finansowej należałoby udzielić osobom rezygnującym z pracy zawodowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Rozwój usług opiekuńczych wiąże się z rozwojem i wspieraniem działalności organizacji pozarządowych , w tym - wspieraniem wolontariatu. Niezbędne jest przygotowanie odpowiednich regulacji prawnych sprzyjających takim rozwiązaniom. W przypadku niepełnosprawnych dzieci powinno umożliwić się pozostawienie dziecka w rodzinie, przy zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy w wychowaniu i edukacji. Konieczne jest utworzenie prawidłowo funkcjonującego - na wszystkich poziomach nauczania - systemu kształcenia dzieci niepełnosprawnych, przy czym powinno się dążyć do rozwijania kształcenia dzieci w systemie integracyjnym, który zapewnia wszechstronną socjalizację w środowisku. Wymaga to kształtowania w społeczeństwie tolerancji dla odmienności oraz wrażliwości na potrzeby słabszych i potrzebujących pomocy. Wsparcia wymaga również organizowanie imprez i obozów sportowo - rekreacyjnych. Istotne jest odpowiednie przygotowanie kadry, szczególnie nauczycieli, do pracy z osobami niepełnosprawnymi. Ważna dla osób niepełnosprawnych jest specjalistyczna opieka medyczna. Szczególne potrzeby w tym zakresie, to właściwa wczesna diagnoza niepełnosprawności oraz podniesienie poziomu i dostępności usług rehabilitacyjnych. Sprawą najwyższej wagi jest zapobieganie izolacji i marginalizacji osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Sprzyja temu tworzenie warunków integracji osób niepełnosprawnych z najbliższym otoczeniem społecznym (rodzina, kręgi sąsiedzkie, instytucje lokalne), przeciwdziałanie izolacji rodzin z osobą niepełnosprawną oraz przygotowywanie osób niepełnosprawnych - tam gdzie jest to możliwe - do samodzielnego życia. Zapewnienie odpowiedniej, możliwie najpełniejszej pomocy rodzinie z osobą niepełnosprawną wymaga rozpoznania jej sytuacji, przede wszystkim z punktu widzenia charakterystyki demograficzno - społecznej i ekonomicznej, oraz stałego monitorowania tych rodzin w skali ogólnokrajowej. Dlatego za niezbędne należy uznać podjęcie szeroko zakrojonych badań nad rodzinami z osobami niepełnosprawnymi, których wyniki pozwolą określić właściwy do potrzeb zakres działań na rzecz tych rodzin. | ||
© Departament Spraw Rodziny |