Program Polityki Prorodzinnej Państwa

Kierunek VII - Opieka nad dzieckiem

Dziecku - jako najmłodszemu i najsłabszemu członkowi naszego społeczeństwa - należy się specjalna opieka i ochrona. Uznając niezbywalne prawo do życia wszystkich ludzi, należy przestrzegać prawnej ochrony życia ludzkiego od poczęcia aż do naturalnej śmierci. Wiąże się to nierozerwalnie z ukazywaniem każdego życia ludzkiego jako wartości fundamentalnej. Temu winno być podporządkowane kształtowanie świadomości społecznej.
Matkom oczekującym narodzin dziecka należy zapewnić specjalistyczną opiekę medyczną i psychologiczną. Zapewnienie opieki najmłodszym - to w pierwszym rzędzie troska o bezpieczny poród i promocja karmienia piersią, a następnie pomoc wychowawczo-oświatowa obejmująca dzieci w wieku 0-6 lat oraz opieka zdrowotna nad uczniami w szkole.
Troska o zdrowie dzieci winna znaleźć także odpowiednie miejsce w narodowych programach ochrony zdrowia. Ważnym ich elementem musi być propagowanie zdrowego stylu życia, zwłaszcza w zakresie aktywności sportowej i żywienia - bez udziału nikotyny, alkoholu i narkotyków. Taka promocja zdrowego stylu życia nie może być samodzielną działalnością propagandową, lecz winna być fragmentem całościowej polityki oświaty społecznej, prowadzonej przez szkoły, media i wszystkie publiczne placówki kulturalno-oświatowe.
Naturalnym miejscem wychowania dzieci i opieki nad nimi jest dom rodzinny. Jednak konieczność podejmowania pracy przez oboje rodziców z jednej strony oraz potrzeby edukacyjne dzieci z drugiej wskazują na konieczność instytucjonalnego wsparcia rodziców. W przypadku dzieci najmłodszych - do lat trzech - należałoby działać na rzecz możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez jednego z rodziców, propagując system urlopów wychowawczych dla osób rezygnujących z pracy zawodowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Rodzicom, którzy nie decydują się na przerwanie pracy zawodowej, w opiece nad małym dzieckiem powinien pomagać system dobrze funkcjonujących żłobków.
Ważnym elementem w zwiększeniu możliwości opieki nad dzieckiem będzie wprowadzenie do prawa pracy bardziej elastycznych przepisów dotyczących czasu pracy, a także powstawanie firm rodzinnych, w których rodzice mają większą swobodę organizacji własnego czasu pracy. Prace nad nowelizacją Kodeksu pracy zostały już podjęte.
Natomiast w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym wskazane jest wsparcie rodziny w wypełnianiu przez nią funkcji edukacyjnej i socjalizacyjnej, co jest szczególnie konieczne w środowiskach zaniedbanych. Zwłaszcza w sytuacji rodzin rolniczych, w okresie prac polowych rodziców, niezbędne jest zapewnienie fachowej opieki nad dziećmi.
Rolę tę pełnią przedszkola, których liczba i lokalizacja winny być dostosowane do lokalnych potrzeb, przy jednoczesnym stałym podnoszeniu jakości świadczonych przez nie usług. Dlatego przedszkolom należy zapewnić odpowiednio przygotowaną kadrę, a najuboższym rodzinom pomóc finansowo w pokryciu kosztów opieki przedszkolnej.
Ważnym elementem opieki, a zarazem wychowania i edukacji, są środowiskowe świetlice dla dzieci i kluby młodzieżowe oraz pracownie specjalistyczne i urządzenia sportowo-rekreacyjne. W placówkach tych należy zatrudnić doświadczonych pedagogów, którzy zapewnią właściwą opiekę i wychowanie oraz pomogą rozwinąć dzieciom zainteresowania. Jest to istotne zadanie dla samorządów.
Uzupełnieniem powyższych rozwiązań w zakresie opieki i wychowania jest promowanie wypoczynku rodzinnego.
Na szczególną troskę zasługują dzieci opuszczone lub osierocone. Najlepszą formą pomocy dla nich jest stworzenie warunków prawnych i organizacyjnych umożliwiających wczesne ich przysposobienie, chroniące przed chorobą sierocą. Działania edukacyjne i popularyzatorskie powinny doprowadzić do pełnego wykorzystania istniejących rozwiązań prawnych, które umożliwią niezwłoczne wszczęcie postępowania dotyczącego ingerencji, gdy władza rodzicielska jest nienależycie wykonywana.
Podjęte zostaną działania mające na celu usprawnienie czynności niezbędnych dla przeprowadzenia adopcji tak, aby w możliwie najkrótszym czasie dziecko mogło znaleźć się w rodzinie chcącej je adoptować. Przede wszystkim chodzi o dzieci porzucone przez matkę w okresie porodu lub wkrótce po porodzie, a także o dzieci znajdujące się w placówkach opiekuńczo - wychowawczych.
Ustawowego unormowania wymaga postępowanie poprzedzające złożenie w sądzie wniosku o przysposobienie, gwarantujące optymalny, profesjonalnie dokonany dobór przyszłych opiekunów - zarówno przez osoby zamieszkałe w kraju, jak i za granicą. Realizacja tych zamierzeń będzie wymagała dalszego rozwoju sieci ośrodków adopcyjno-opiekuńczych i ich współpracy.
Poza przysposobieniem, będą popierane i rozwijane inne formy rodzinnego wychowania zastępczego sierot i sierot społecznych -
w szczególności rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka. Powinny one zastąpić większość dotychczasowych tradycyjnych domów dziecka. Wymaga to uproszczenia i skrócenia procedur.
Taki kierunek zmian w opiece nad dzieckiem powinien się rozwijać dzięki zmianie sposobu finansowania podejmowanych działań. Środki finansowe należy adresować i przeznaczać wyłącznie na konkretne dzieci, a nie na instytucje opiekuńcze. Ważną rolę w zakresie opieki nad dzieckiem osieroconym powinien odegrać samorząd lokalny. Zasady i planowanie organizacyjne tej opieki nie powinno być opracowywane centralnie i resortowo, ale zróżnicowane i dostosowane do konkretnych potrzeb i tradycji lokalnych społeczności.
Niezbędne jest zwiększenie skuteczności wykonywania orzeczeń w sprawach alimentacyjnych oraz w sprawach dotyczących zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej, a także prawa do osobistej styczności z dzieckiem tego z rodziców, który nie sprawuje nad nim bezpośredniej pieczy w związku z rozwodem lub oddzielnym zamieszkiwaniem.





Dokumenty

© Departament Spraw Rodziny